در حالی که در تمام جوامع دنیا، قوانین و قواعدی که مربوط به حقوق عمومی است به سادگی تغییر و تبدیل، نمی یابند و این امر از اصول و مبانی اساسی است که وضع افراد و جامعه را نباید هر ساعت و هر زمان با تغییرات سطحی و بیمورد تغییر داد و کار افراد و جامعه را نباید دچار بهمریختگی و اختلال کرد. پس از ارجاع پرونده به دادگاه کیفری یک، در جرائم موضوع بندهای (الف)، (ب)، (پ) و (ت) ماده (۳۰۲) این قانون و یا پس از صدور قرار رسیدگی در مواردی که پرونده به طور مستقیم در دادگاه کیفری یک رسیدگی می شود، هرگاه متهم وکیل معرفی نکرده باشد، مدیر دفتر دادگاه ظرف پنج روز به او اخطار می کند که وکیل خود را مجله خبری وکیل حداکثر تا ده روز پس از ابلاغ به دادگاه معرفی کند. چنانچه متهم وکیل خود را معرفی نکند، مدیر دفتر، پرونده را نزد رئیس دادگاه ارسال می کند تا طبق مقررات برای متهم وکیل تسخیری تعیین شود. ماده 23 – وکلای عدلیه مکلفند همهساله در سه دعوای حقوقی به عنوان معاضدت قبول وکالت نمایند و چنانچه موکل محکومله(حکم به نفع او صادر شده باشد) واقع شودحقالوکاله قانونی از آنچه که وصول شود به او پرداخته خواهد شد – پنج یک آن متعلق به کانون است. همان طور که پیش تر به آن اشاره شد وکیل، نماینده یا جانشین کسی است که از سوی شخصی دیگر اعم از حقوقی یا حقیقی به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور شود.
هر زمان از جرم وکیل خساراتی به موکل وارد گردد که مسبب آن وکیل باشد، موظف خواهد بود، وکیل باید در تصرفات و کارهای خود مصلحت موکل را رعایت کند و از اختیارات واگذار شده تجاور نکند. وکیل باید چیزی را که به جای موکل خود دریافت می کند به وی بدهد، اگر برای اعمال مسئله ای دو و یا چند وکیل مشخص شده باشد هیچ نمی تواند بدون دیگری و یا دیگران در مسئله ای دخالت کند و در صورتی که وکیل وکالت در توکیل نداشته باشد نمی تواند اعمال مسئله ای را به فرد دیگری بدهد. در همه دادگاهها، طرفین دعوا حق دارند برای خود وکیل انتخاب کنند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم شود. این انتخاب از سوی متقاضی و از بین وكلای دادگستری انجام می شود و رابطه ميان وكيل و موكل طبق قرارداد و با تنظيم و امضای وكالتنامه که به صورت فرم قرارداد چاپي كه كانون وكلای دادگستری در اختيار وكلا قرار می دهد و با تعيين حق الزحمه وكيل آغاز می شود. برای نمونه اگر ملکی در طرح تعریض خیابان قراردارد و شهرداری پاسخ بدهد، خریدار از خرید این ملک خودداری خواهد کرد یا اگر کاربری یک ملک زراعی است و خریدار از آن آگاه گردد چه بسا از خرید خودداری نماید. چیزی که متأسفانه به رغم هشدارهای قانونی و چاپ آگهی ها در روزنامه های فارس و شیراز در حریم شهر صدرا روی می دهد این است که گروهی از مردم با افتادن در دام سود جویان، زمینهای کشاورزی را به صورت مشاعی خریداری می نمایند و از محل زمین نیز هیچ اطلاعی ندارند، نمی دانند زمین کجاست چون زمین مشاع است.
فراتر از آن، بسیاری از وکلا به خاطر پیگیری حقوق موکلینشان به زندانهای طویلالمدت محکوم شدند، زیرا به جای آن که در “خدمت بهحق” و “موازین اسلامی” باشند در “خدمت نابهحق” و “موکل” خود بودند. برابرماده 15قانون امورحسبی وتبصره ی آن،درامورحسبی اشخاص ذی نفع می توانند شخصا دردادگاه حاضرشده ویا نماینده بفرستند ونیز میتوانند کسی را به سمت مشاور،همراه خودبه دادگاه بیاورند.نماینده دراین ماده اعم ازوکلای دادگستری وغیرآنها است.افزون برآن،دارندگان پروانه ی مشاوره حقوقی قوه ی قضاییه ،نیزمیتوانند وکالت اشخاص را دردادگاه عهده دارشوند. در مواردی که دعاوی کیفری جریان داشته و علیرغم ضروری بودن حضور وکیل، در دادرسی و محاکمات، به دلیل امتناع متهم از اخذ وکیل یا نداشتن توانایی مالی برای این کار، وکیلی برای دفاع از متهم وارد پرونده نشدهاست که در این صورت به تشخیص دادگاه، از بین وکلای دادگستری وکیل رایگان برای او گرفته میشود. در مواردی که دعوایی کیفری جریان داشته و علیرغم ضروری بودن حضور وکیل، در دادرسی و محاکمات، به دلیل امتناع متهم از اخذ وکیل و یا نداشتن بضاعت مالی برای این کار، وکیلی برای دفاع از متهم وارد پرونده نشدهاست که در این صورت به تشخیص دادگاه، از بین وکلای دادگستری وکیل رایگان برای او گرفته میشود. وکالت در پرونده هایی که مرجع تجدیدنظر از آرای آنها دیوان عالی کشور است مانند جرایم مستوجب اعدام مستلزم برخورداری از پروانه وکالت پایه یک است بنابراین کارآموزان وکالت و وکلای پایه دو حق وکالت در این پرونده ها را حتی در مرحله بدوی ندارند تبصره ۳ ماده ۶ قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری این امر را مشخص کرده است. در مرکز وکلای قوه قضاییه وکلا مورد بررسی هسته گزینش قرار می گیرند اما در کانون وکلای دادگستری این اتفاق نمیافتد.
- چنانچه شخصی مدعی مالکیت بود و ملک هم در دفتر املاک به نام وی ثبت شده بود و در بازداشت هم نبود، اداره ثبت اسناد و املاک پاسخ را به دفتر اسناد رسمی می فرستد و سند رسمی بر اساس آن به نام خریدار نوشته می شود.
- پاسخ به این سوال که تمام وظایف وکیل کدامند کار دشواری است ؛ چرا که به لحاظ حساسیت شغل وکالت نمی توان تمام وظایف وکیل را بر شمرد ؛ چرا که این وظایف و تکالیف تا حدود زیادی وجدانی هستند و ضمانت اجرای اخلاقی دارند .
- یک وکیل مدافع، مجبور است در راستای حمایت و دفاع از حقوق موکلش، از خودگذشتگی کرده و در برخی جاها حتی ناچار است خود را نادیده بگیرد تا در این بین هیچ حقی ضایع نشود.
- وظیفه و تعهد وکیل به صحبت کردن به نفع موکل خویش خلاصه نمی گردد، بلکه وکیل بال دیگر فرشته عدالت است و با حضور وی کمک شایانی به قضات در کشف حقیقت می شود.
اگر جلسه مقرر برای اخذ توضیح از وکیل مزبور تعیین نشده باشد و دادگاه نیاز به اخذ توضیح خاصی از وکیل متوفی یا معزول یا مصطفی یا ممنوع یا غیره نداشته باشد دادرسی به تاخیر نمی افتد هر چند وقت دادرسی به موکل او ابلاغ نشده باشد. اختیار وکیل برای استناد به سوگند نیاز به تصریح در وکالتنامه ندارد آنچه نیاز به تسویه در وکالتنامه دارد قبول یا رد سوگند است. تبصره- در صورتی که موکل امضا، مهر یا اثرانگشت خود را انکار نماید، دادگاه به این موضوع نیز رسیدگی خواهد نمود. تبصره – نحوه فعالیت، محل استقرار و نوع ارتباط این دفاتر به موجب آییننامهای است که توسط ستاد کل سپاه تهیه و وزارت با هماهنگی قوهقضائیه و وزارت دادگستری تهیه و به تصویب فرماندهی کل خواهد رسید.
انواع وکالتنامه
مطابق ماده ۳۱ قانون آیین دادرسی مدنی هر یک از اصحاب دعوا می تواند تا دو وکیل داشته باشد. در صورت اخیر، درمورد وکالتنامه های تنظیمی در ایران، وکیل می تواند ذیل وکالتنامه تایید کند که وکالتنامه را موکل شخصا در حضور او امضا یا مهر کرده یا انگشت زده است. اشخاصی که قدرت پرداخت حق الوکاله ندارند میتوانند از کانون وکلا تقاضای وکیل معاضدتی کنند به عبارت دیگر اگر اعسار او ثابت نشده باشد و برای معرفی وکیل معاضدتی مستقیماً به کانون وکلا مراجعه کند کانون وکلا بعد از احراز این شرکت که او توان پرداخت حق الوکاله را ندارد وکیل معاضدتی معرفی میکند. برای طرح دعوا و دفاع از ایثارگران بسیجیان آمران به معروف و ناهیان از منکر دفاتر حمایت حقوقی و قضایی بسیجیان و ایثارگران تشکیل می شود که اشخاص شاغل در آنها بدون نیاز به پروانه وکالت از جانب ایشان طرح دعوا و شکایت و دفاع می کنند .
ازدواج مجدد مرد و گرفتن حکم طلاق زن
اگر شخصی تحصیل کرده رشته حقوق باشد ولی شغل او وکالت نباشد، بخواهد به صورت اتفاقی برای حل مشکلاتی که بستگان نزدیک او در مراجع قضایی دارند، خارج از چرخه و آزمونهای سخت کانون وکلای دادگستری، از این کانون برای همان مورد خاص پروانه وکالت موردی بگیرد، با طی مراحل قانونی و پرداخت هزینه مربوطه میتواند به این امر اقدام کند. شخصی که با این روش وکالت موردی برای دفاع از حقوق بستگانش گرفتهاست را وکیل اتفاقی گویند. یکی از عنوان هایی که امروزه در بحث وکالت بسیار به گوش می خورد و مورد توجه قرار گرفته است وکیل پایه یک دادگستری است. بالاخره با فراز و فرودهایی که در امور وکالت در سالهای ۱۲۹۶ ،۱۳۰۰ ، ۱۳۰۵، ۱۳۰۶ و ۱۳۰۹ خورشیدی بوجود آمد، کانون وکلای دادگستری تحت نظر وزارت عدلیه تشکیل گردید و قانون وکالت در سال ۱۳۱۵ به تصویب رسید. این قانون کماکان پابرجاست و هم اینک وکلای دادگستری تحت نظارت کانون وکلاء، دارای کانونهایی در بیشتر مراکز استانهای کشور میباشند که به نام «کانون وکلای دادگستری» نامیده میشود و این کانونها با داشتن سازمانی مستقل از قوهی قضائیه، مطابق قوانین، اقدامات وکالتی و نظارت بر امور وکالت و وکلاء را به انجام میرسانند.
وکیل مهاجرت
اگر وکیل در یک یا دو شاخه حقوقی ممتاز و دارای مهارت باشد بهتر از این است که در تمامی شاخه ها با حداقل مهارت وارد شود.و این امر موجب به وجود آمدن تراکم پروندهای ناقص و بی ثمر در دادگستری می گردد. فسخ قرارداد اجاره و قوانین آن در صورتی که مستاجر در مدت اجاره و قبل از پایان آن درخواست فسخ قرارداد اجاره کند، آیا موجر مکلف است تن به فسخ قرارداد دهد و رهن را به مستاجر برگرداند؟ قرارداد اجاره عقد لازم است و عقد لازم را نمیتوان به آسانی فسخ کرد. به این ترتیب نه موجر میتواند اقدام به فسخ قرارداد کند و نه مستاجر؛ اما قانونا میتواند حق فسخی پیشبینی شود. برای مثال، ملکی را که مستاجر اجاره کرده است و احساس میکند مغبون شده است، یعنی بیش از قیمت واقعی آن ملک اجاره داده شده است؛ در این حالت مستاجر میتواند از طریق دادخواست، تقاضای… حتما تا به حال در طول زندگی با مسئله ای حقوقی برخورد داشته اید و برای یافتن راه حل به دنبال فردی متخصص در این زمینه مانند وکیل بوده اید.
در امور کیفری در جرایمی که مجازات آن سلب حیات یا حبس ابد است، اگر متهم اقدام به معرفی وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی نکند بازپرس برای او وکیل تسخیری انتخاب میکند تبصره ۲ ماده ۱۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری. وکیل تسخیری در پرونده های کیفری ورود پیدا کرده و برای محاکمه و دادرسی عده ای انتخاب می گردد که توان مالی استخدام یک وکیل را ندارند. در ادامه صحبت در خصوص سوال وکیل کیست، خوب است بدانید که وکالت از جمله عقدهای جایز در کشورمان بوده و در مقررات قانون مدنی نیز منعقد شده است. ممکن است افرادی در رشته حقوق تحصیل کرده اند و هنوز شغل آن ها وکالت نیست، ولی به صورت کاملا اتفاقی در مسیر حل مشکلات و رسیدگی به پرونده خویشاوندان خود در مراجع قضایی قرار می گیرند. طبق تعریف ارائه شده در ماده ۶۵۶ قانون مدنی، وکالت عقدی است که به موجب آن، یکی از طرفین طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود مینماید. وکیل کسی است که از طرف شخص دیگری – اعم از حقوقی یا حقیقی – به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مامور میشود.
نکته۴ـ برای این که به وکیلی وکالت قضایی بدهید لازم است برگه های مخصوصی را که برای این موضوع توسط نهادهای قانونی تهیه شده امضا کنید و بدین وسیله شما در حدود مصرح در متن وکالتنامه به وی وکالت می دهید تا مسأله مورد درخواست شما را در مراجع قضایی یا اداری پیگیری نماید. معمولاً بین وکیل و موکلش علاوه بر وکالتنامه، قرارداد وکالت که در مورد چگونگی دریافت حق الوکاله و مسؤولیت های طرفین است نیز تنظیم می شود که یک نسخه از آن نیز باید به موکل تسلیم شود. وکالت تسخیری یا وکالت انتخابی نوعی از وکالت است که از طرف دادگاه در امور کیفری به منظور برابری موقعیت متهم و دادستان برای نتیجهی عادلانهی آن و دفاع از حقوق متهم به وکلای دادگستری ارجاع میشود. دامنهی اختیارات وکیل تسخیری با وکیل تعیینی تفاوتی ندارد و تنها در مرجع تعیینکننده متفاوت است. البته قابل ذکر است که صرف داشتن تحصیلات حقوقی برای اخذ اجازه نامه کفایت نمیکند و در همین راستا کانون وکلا میتواند قبل از مجوز دادن برای وکالت اتفاقی، با شخص مصاحبه علمی کرده و در صورت نداشتن اطلاعات کافی، از دادن مجوز خودداری کند .
این قرار، حضوری به متهم یا وکیل وی ابلاغ می شود و ظرف سه روز قابل اعتراض در دادگاه صالح است. از سوی دیگر در اصل ۳۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمدهاست که در همه دادگاهها، طرفین دعوا حق دارند برای خود وکیل انتخاب کنند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم شود. موکل مکلف است حق الوکاله را براساس قرارداد و در صورت نداشتن قرارداد براساس تعرفه قانونی حق الوکاله را پرداخت کند .لازم به ذکر است در صورت پرداخت نشدن حق الوکاله تکلیف قانونی وکیل تا زمان به پایان رسیدن وکالت باید انجام پذیرد. اشخاص حق دارند از بدو تا ختم فرایند دادرسی در کلیه مراجع رسیدگیکننده، اعم از مراجع قضایی و شبه قضایی آزادانه وکیل انتخاب کنند. در راستای تضمین قانونی اصل برابری، رفتار برابر و یکسان با همه اشخاص در مراجعهمه اشخاص در مقابل قانون و مراجع دادگستری مساوی هستند.