مشاوران حقوقی وظیفه دارند به عنوان راهنما و مشاور در شرکت‌ها فعالیت داشته باشند، اما وکلای پایه یک دادگستری زمانی به فرد مورد نظر مشاوره می‌دهند که جرم یا مشکل خاصی رخ داده باشد. در مواردی که پرونده حقوقی است و کیفری نباشد و شخص برای دفاع از خود نیازمند وکیل است اما به دلایل مختلف مانند عدم توانایی مالی نمی‌تواند وکیل اختیار کند. اولین مرجع قانونی برای صدور پروانه‌ی وکالت در ایران اتحادیه‌ی سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران (اسکودا) است که به اختصار به آن کانون وکلا گفته می‌شود. طبق ماده 681 قانون مدنی، بعد از اینکه وکیل استعفا داد تا زمانی که معلوم است موکل به اذن خود باقی است، میتواند در آنچه وکالت داشته اقدام نماید. طبق ماده 679 قانون مدنی، موکل میتواند هر وقت بخواهد وکیل خود را عزل کند، مگر اینکه وکالت وکیل با عدم عزل در ضمن عقد لازمی شرط شده باشد. همچنین طبق ماده 680 قانون مدنی، تمام اموری که وکیل قبل از رسیدن خبر عزل و برکناری به او در حدود وکالت خود بنماید نسبت به موکل نافذ است.
چند نکته درباب وکالت و عقد قرارداد وکالت
بر همه اشخاص خریدار زمین نیز هم قانوناً و هم عقلاً و برای جلوگیری از ورود زیان به خود، تکلیف است که از خریداری زمین کشاورزی برای ساختن خانه و مانند آن خودداری کنند و پیش از خرید با مراجعه به شرکت عمران اطلاعات دقیقی را دریافت نمایند سپس زمین مورد نظر را چنانچه منع قانونی نداشت خریداری کنند. به وکلایی که در دوران کارآموزی به وکالت می پردازند، وکیل کارآموز و یا کارآموز وکالت می گویند. به استناد بند (ه) ماده ی ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب ۷۳ برای مجله خبری وکیل صدور پروانه ی وکالت اتفاقی در هر مورد باید مبلغ ده هزار ریال تمبر الصاق و ابطال گردد. وکالت اتفاقی به این معنا می باشد که شخص بدون دارا بودن پروانه ی وکالت به صورت استثنائی و محدود از حق خویشاوندان خود به شرط داشتن میزانی دانش حقوقی در دادگاه ها دفاع کند. در حال حاضر دو مرجع پروانه رسمی وکالت صادر می‌کند که عبارتند از کانون وکلای دادگستری استانها و مرکز وکلای قوه قضاییه. وکیل پایه یک دادگستری این امکان را دارد که در تمامی محاکم حقوقی و کیفری بدون محدودیت وکالت داشته باشد.
- مورد وکالت باید امری باشد که به موجب قانون یا طببعتاً درانحصار شخص نباشد مثل وکالت در مجلس معامله که باید خودش عمل نماید و نمی‌تواند دیگری را وکیل نماید و دیگر اینکه خود شخص موکل بتواند آن را انجام دهد، برای مثال شخص ورشکسته که از دخالت در اموال ممنوع است نمی‌تواند در مورد آن به دیگری وکالت دهد.
- وکیل در موضع دفاع، از تامینات شغل قضا برخوردار است و شخصاً امکان مبادرت به تجارت ندارد چون خلاف شان اوست.
- 2- طبق ماده ۳۷ قانون وکالت مصوب 1315، وکیل دادگستری نباید بعد از استعفا از وکالت یا برکنار شدن از طرف موکل یا پایان مدت وکالت به جهتی از جهات، وکالت طرف مقابل یا اشخاص ثالث را در آن موضوع بر علیه موکل سابق خود یا قائم‌مقام قانونی او قبول نمایند.
- طبق ماده 681 قانون مدنی، بعد از اینکه وکیل استعفا داد تا زمانی که معلوم است موکل به اذن خود باقی است، میتواند در آنچه وکالت داشته اقدام نماید.
اما وکیل پایه دو دادگستری تنها حق این را دارد که در پرونده‌های کیفری که به جرائم مربوط به حبس تعزیری کمتر از 10 سال، شلاق، جزای نقدی، پرونده‌های مالی کمتر از 50 میلیون تومان و خواسته‌های غیرمالی موکلین به جز موارد مربوط به اصل نکاح و طلاق و اثبات نسب و نفی نسب هستند رسیدگی کند. بنابراین حیطه وظایف و اختیارات وکیل پایه یک دادگستری نسبت به وکیل پایه دو دادگستری گسترده‌تر است. اشخاصی که به عنوان وکیل فعالیت می کنند دارای وظایف مختلفی هستند یکی از مهم ترین وظایف وکیل خوب ارائه ی یک مشاوره ی کاربردی و صحیح به مراجعه کنندگان در موارد مختلف است. آگاهی در خصوص راه کار های قانونی می تواند باعث تصمیم گیری درست افراد در موارد مربوطه شود.
طبق قانون مدنی وکالت ممکن است به طور مجانی صورت گیرد و به وکیلی که حق الزحمه ای برای انجام امور وکالتی دریافت نمیکند وکیل تبرعی گفته می شود. از این دیدگاه در مشاوره وکیل و موکل کوچکترین اثری از همکاری و هم فکری نمی توان یافت. 1- منظور از وکالت مطلق این است که شخصی را برای تمامی امور وکیل کنند و این وکالت شامل امور اداری و مالی موکل می‌شود، مثل فروش یا خرید یا پرداخت هزینه خانواده. نایب السلطنه را در دوره صفویه وکیل می‌گفتند و عنوان وکیل الرعایا هم از همین جا برخاسته است. میتوان برای وکیل انتخابی حد و مرزی مشخص کرد که در چه زمینه ای اجازه وکالت از طرف شما دارد و در چه زمینه ای خود شخص باید برای آن کار حضور داشته باشد.
در چه مواردی وکیل حق وکالت ندارد؟
البته در جرایم منافی عفت عمومی (مانند زنا و لواط و …) متهم اختیار دارد که از حضور یا معرفی وکیل برای خود امتناع کند. در مرحله بازجویی متهم می تواند فقط یک وکیل داشته باشد و بازپرس باید قبل از آغاز تحقیق این حق را به متهم تفهیم کند مقرره ای که ماده ۱۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری آن را مشخص کرده است. دفتر وکالت آل‌محمد فعالیت خود را از سال ۱۳۵۲ با هدف وکالت و مشاوره حقوقی در زمینه‌های حقوقی، کیفری، خانواده، ثبتی و … به اشخاص حقیقی و حقوقی آغاز نمود. تلاش این دفتر بر آن بوده که کسب رضایت مشتریان را در اولویت فعالیت‌های خود قرار دهد.
البته اگر وکیل تسخیری مایل نباشد که به‌صورت رایگان وکالت کند، میتواند از دادگاه تقاضای حق‌الزحمه نماید و همان طور که ذکر شد، حق‌الوکاله‌ی وی از ردیف های مربوط به بودجه‌ی دادگستری پرداخت می‌شود و بر اساس مقدار کاری است که انجام شده و از تعرفه‌ی قانونی تجاوز نمیکند. اما وکلای دادگستری باید تمامی سعی و تلاش خود برای دفاع از متهم را به‌کار گیرند تا تفکر غالب بر اذهان عمومی مبنی بر اینکه وکلای تسخیری به این علت که رایگان عمل میکنند انگیزه ای برای حاکم شدن یا نشدن متهم ندارند یا به‌عبارتی وجدان کاری ندارند، کمرنگ شود. وکیل دادگستری فردی را می گویند که با داشتن پروانه وکالت و عضویت در یکی از کانن های وکلای دادگستری از سوی افراد حقیقی و یا حقوقی دفاع از حقوق موکل و جواب دادن به ادعاها و علل و ارارئه آن ها را در دادسراها و دادگاه ها و ادارات ثبت اسناد و املاک قبول می کند. لذا تنها وکیل دادگستری و یا نماینده حقوقی سازمان های دولتی و یا مدیر شرکت در چارچوب اختیارات قانونی از طرف شرکت و یا موسسه مرتبط این امکان را دارند که در مراجع قضایی، ثبتی و اداری، از سوی موکل و یا شرکت یا موسسه یا مرکزی که نمایندگی داده است، حضور داشته باشد. در مواردی که اشخاص برای دفاع از حقوق خود در دعاوی حقوقی نیاز به وکالت داشته باشند ولی توان مالی انتخاب وکیل را نداشته باشند با تشخیص اداره معاضدت مرکز وکلای قوه قضاییه و کانون وکلای دادگستری، وکیلی به صورت رایگان دفاع از حقوق شخص مُعسِر را برعهده می‌گیرد.
2 – در دفاتر اسناد رسمی که درگویش روزانه مردم به آن «محضر» گفته می شود، تنظیم شده باشد. در این ماده نکات برجسته ای وجود دارد و ،نتیجتاً، می رساند که قضاوت و داوری چیست؟ و قاضی کیست و کار او و حدود اعمال و رفتار او در برابر اصحاب دعوا چه می باشد و گذشته از تمام این موارد که در این ماده ذکر شده، نتیجتاً، میرساند که کار دادگستری «حل و فصل» دعاوی است و تأمین عدالت برخلاف عنوان کار «عدلیه» یا «دادگستری» نیست. نوشته ای که بدین صورت تهیه و تنظیم میگردد صورت سند رسمی داشته و در سایر سازمانها و دادگاههای کشور معتبر و مستند است. 3- انتخاب وكيل دادگستري آزادانه از سوي هر شهروند یا اشخص حقوقي از ميان وكلاي دادگستري انجام می شود و رابطه ميان وكيل و موكل با تنظيم و امضاي وكالتنامه ( به صورت فرم قرارداد چاپي كه كانون وكلا در اختيار وكلا قرار مي دهد) و تعيين حق الزحمه وكيل آغاز مي شود. امر و يا اموراتي است كه وكيل به موجب عقد (قرارداد) وكالت و به نيابت (نمايندگي) از طرف موكل خود مي بايست انجام دهد ، مورد وكالت بايد از اموراتي باشد كه خود موكل بتواند آنرا انجام دهد و مانع قانوني در اين زمينه وجود نداشته باشد ، و وكيل هم براي انجام آن امر اهليت قانوني داشته باشد .